Στόχοι της έρευνας

Η επιτόπια έρευνα έχει δύο άξονες αναφοράς: ι. γεωαρχαιολογία/ παλαιο-τοπίο και ιι. παλαιοπεριβάλλον.

Ο αρχαιολογικός χώρος του Ούριακου βρίσκεται σε απόσταση 20μ από τη σημερινή παραλία και σε υψόμετρο 8μ. από τη θάλασσα. Η θέση εντοπίστηκε θαμμένη κάτω από επιχώσεις άμμου, πάνω σε μια χαμηλή θαλάσσια αναβαθμίδα και ανάμεσα σε δύο μικρά ρέματα που ορίζουν τον χώρο της. Στη θέση που χρονολογείται το 10.500 π.χ. περίπου, βρέθηκαν χιλιάδες λίθινα απολεπισμένα εργαλεία που καλύπτουν μια έκταση τουλάχιστον 1,500 τ.μ που ανήκουν στην Επιπαλαιολιθική παράδοση της 11ης χιλ. π.χ, (Τελική Παλαιολιθική) του αιγαιακού χώρου. Δυστυχώς, το μέγεθος της θέσης μπορεί να υπολογιστεί μόνο υποθετικά αφού η περιοχή καλύπτεται από παχιές αμμοθίνες (τοπικά πάχους 1,5 μ) που σχηματίστηκαν στο πρόσφατο Ολόκαινο, και περιορίζουν την ορατότητα της αρχαιολογίας της θέσης.

Αποψη της κατασκήνωσης του Ούριακου στην παραλία της Φυσίνης.

Η μελέτη της δυναμικής της ακτογραμμής αποτελεί ένα διαφορετικό άξονα έρευνας στα πλαίσια προγράμματος. Αυτή περιλαμβάνει την εξειδίκευση των αλλαγών της θαλάσσιας στάθμης μεταξύ 15.000 και 11.000 χρόνων πριν από σήμερα. Δυστυχώς η σημερινή εικόνα δεν είναι ιδιαίτερα διαφωτιστική όσον αφορά αυτές τις αλλαγές, τις τοπικές τεκτονικές επιπτώσεις, την κατανόηση της θαλάσσιας επίκλυσης (transgression) και των γεωμορφολογικών διαδικασιών που συνδέονται με αυτή, εκτός από μια γενική πρώτη εκτίμηση. Η ‘μεγάλη’ εικόνα που είναι γνωστή για την περίοδο ανάμεσα από την 18η μέχρι και τη 10η χιλ. π.Χ και δίνει μια άνοδο της θαλάσσιας στάθμης της τάξης περίπου 10μ κάθε χίλια χρόνια ή – μετά το 6.000 π.Χ. – μια τιμή 4-6 χαμηλότερη από τη σημερινή, θα πρέπει να εξειδικευτεί. Επομένως, είναι σημαντικό να μελετήσει κανείς ενδελεχώς τις καμπύλες της θαλάσσιας στάθμης, να φτιάξει με τη βοήθεια ναυτικών χαρτών βαθυμετρικούς χάρτες και δορυφορικών μέσων και να δημιουργήσει ακριβείς χρονολογικές ακολουθίες παλαιότερων ακτογραμμών, για την ηλικία τους και τις διαδικασίες διαμόρφωσης των θινών. Κάτι τέτοιο, επιπλέον, θα επιτρέψει τον υπολογισμό της απόστασης της θέσης του Ούριακου από την παλαιοακτογραμμή του 10.000 π.Χ.

Η έρευνα της πεδιάδας που βρίσκεται πίσω από τη θέση θα περιλαμβάνει ένα εκτεταμένο πρόγραμμα πυρηνοληψιών, με τη χρήση κρουστικού γεωτρύπανου που μπορεί να φτάσει σε βάθος 5μ. Κάθε πυρηνοληψία θα φτάσει μέχρι το φυσικό έδαφος, το περιεχόμενό του θα μελετηθεί στο εργαστήριο από ειδικούς που θα πραγματοποιήσουν υψηλής ευκρίνειας ιζηματολογικές-μικρομορφολογικές αναλύσεις και θα ‘βγάλουν’ βιολογικούς δείκτες (κάρβουνα, οστά, στρείδια, τρηματοφόρα) για περιβαλλοντικές αναλύσεις, αλλά και υλικό για ραδιοχρονολόγηση (με επιταχυντή/AMS) και για πρόγραμμα χρονολόγησης οπτικής φωταύγειας/ΟSL), με σκοπό να γίνει ανασύνθεση του τοπίου και να συλλεγούν στοιχεία για κάθε είδους ανθρώπινη δραστηριότητα. Επίσης, η μικρο-στρωματογραφία που θα προέλθει από τα ‘καρότα’ της περιοχής θα μπορούσε να εντοπίσει θαμμένα αρχαιολογικά στρώματα και άλλων κυνηγετικών εγκαταστάσεων ή ‘σημείων’.